Japonya pek çok alandaki başarısını ilke ve prensiplerine borçlu. Disiplinin, istikrarla bir araya geldiği bir çalışma düzeni oluşturan Japonya, geçtiğimiz yüzyılın ikinci yarısında deyim yerindeyse en dipten zirveye çıktı. Bu kolektif başarılarını bugün çok daha modern metotlarla ve tekniklerle birleştiren Japonlar, bizi şaşırtmaya devam ediyor.

5S tekniği her şeyden önce yaşam kalitesini artırma amacı güdüyor. Temel düzeyde düzen ve temizlik ilkelerine dayanan 5S modeli, dalga dalga tüm dünyaya yayılıyor. Ülkemizde de hem iş hem de ev yaşamında bu metodu aynen uygulayan kişi sayısı gittikçe artıyor. İş yerlerinde 5S tekniğinin huzuru ve verimliliği ciddi ölçüde artırdığı söyleniyor.

1960’lı Yıllardan Beri Kullanılıyor

Metot ilk olarak 1960’lı yılların başında Toyota şirketinde uygulandı. Toyota şirketinin amacı iş yerlerindeki temizlik düzeyini artırmak ve ortamı hijyenik tutmaktı. O yıllarda günümüze belli bir ivmeyle yükselişe geçen teknik, Japonya Kaizen tekniği ile beraber zirvede yer alıyor. Aslında yaratıcılığa bağlı olarak 5S metodunu her alana adapte etmek mümkün. Ufak yaşlarda çocukların temizlik konusunda belli alışkanlıklar kazanabilmeleri adına da oldukça önemsenen bir metot olan 5S, eğitim kurumlarının da benimsediği ve müfredatına dahil ettiği bir konu.

Metot Ne İşe Yarıyor?

Japonların 5S metodu, S ile başlayan 5 sözcüğü ifade ediyor. Bu sözcükleri aşağıda ayrı ayrı inceleme şansımız olacak. Metodun en önemli özelliği öncesinde uzun uzun hazırlıklara ihtiyaç duymaması ve oldukça pratik şekilde uygulanabilmesidir. Metottan daha verimli şekilde faydalanabilmek adına düzenli şekilde uygulamak önemlidir. Sabırlı olmak 5S metodunun en önemli kuralıdır. Çünkü kısa vadeli olarak uygulamaktan ziyade bunu bir yaşam formuna sokmak asıl önemli olandır.

Seiri

Japon 5S metodunun ilk halkası olan Seiri, gerekli olmayan eşyaların farklı bir bölüme ayrılmasına dayanır. Bu bölümlemenin amacı eşyaları daha rahat gözden geçirme fırsatını bulmaktır. Aşırı derecede yer kaplayan ve aslında hiçbir şeye yaramayan eşyalar bir tarafa ayrılır. Kişinin burada eşyalarla duygusal bir bağ kurmaması, daha radikal yaklaşması önemlidir. Bir eşyanın işlevselliğini ölçemiyorsanız, onun en son hangi dönemde kullanıldığını düşünmelisiniz. Uzun süredir kullanmadığınızı fark ettiğiniz bir eşyanız varsa bir an önce ondan kurtulmalısınız. Bu durum bir sonraki adımda, eşyaların yeni yerleri konusunda size rehberlik edecektir.

Seiton

Seiton adı verilen aşama, tamamen organizasyonu ifade eder. Burada olması gereken şey, var olan eşyaların doğru bir şekilde yerleştirilmesidir. Çok daha önemli olan eşyaları daha yakın yerlere koymak, erişim açısından bir avantaj sağlar. Sınıflandırma mantığı düzen açısından size büyük bir rahatlama getirir. Bir şeyi ararken harcadığınız enerjiyi minimum düzeye çekeceğinizi unutmayın. Ayrıca stres ve zaman kaybı gibi unsurları da devre dışı bırakmış olursunuz. Özetle Seiton, sınıflandırma yöntemiyle bir eşyaya daha kolay ulaşmayı amaçlar.

Seiso

Japon 5S metodunun üçüncü halkası olan Seiso, doğrudan temizliğin aktif şekilde yapıldığı aşamadır. Çalışma bölgesindeki kirlerin temizlenmesi ve geniş kapsamlı bir hijjen çalışmasının yapılması temel gayedir. Buna ilave olarak temizlik esnasında da oluşan kirliliğin nedenleri saptanmalıdır. Bu nedenleri ortadan yok etmek de bir sonraki Seiso aşamasının daha kolay geçmesini sağlayacaktır.

Seiketsu

Seiketsu aşamasında anormal detaylar analiz edilir. Birbiriyle bağlantılı olan sorunların merkezi bulunur ve uygun bir çözüm aranır. Olası karışıklıkları önlemek amacıyla temizlik eyleminin sürekli olarak yapılması gerektiğini hatırlatır.

Shitsuke

5S metodunun 5. ve son halkası olan Shitsuke, disiplini ifade eder. Hedef, belirlenen kurallar bütününe sadık kalabilmektir. Şu ana dek bahsettiğimiz dört kural, belli bir disiplin çerçevesinde uygulanmadığı sürece anlamsızdır. Yapılan işlerin devamlılığı açısından bu tip bir doktrinin varlığı şarttır.