Diş alanında, geçtiğimiz günlerde oldukça radikal bir gelişme yaşandı. Bu heyecan verici gelişme, diş tohumu kavramını gündeme getirdi. Süt dişlerinden sonra çıkan ana dişlerimizi kaybetsek dahi, diş tohumu sayesinde üçüncü defa orijinal dişlere sahip olabileceğiz. Gelişmeler henüz çok yeni olduğu için bu konuda kaynakların sınırlı olduğunu söyleyebiliriz. Geçtiğimiz günlerde farelerde üzerinde denenen bir çalışmayla beraber gündeme gelen diş tohumunu sizler için araştırdık.
Devrim Gibi Bir Gelişme
Pek çoğumuz dişlerimiz kaybetmekten çok korkarız. Özellikle de erken yaşta kaybedilen dişlerin geri dönüşü yoktur. Yapılabilecek tek şey son noktada diş protezine başvurmaktır. Bunun da hem görsel hem de fiziksel anlamda bazı handikaplar yarattığı biliniyor. Nihayetinde hiçbir şey sizin orijinal dişiniz kadar sağlıklı durmuyor. Neyse ki bu dönemde ortaya çıkan bazı gelişmeler heyecan uyandırmış durumda. Bilindiği üzere çok nadir örnekler dışında belli bir yaştan sonra dökülen dişlerin yenisi gelmiyor. Yetişkin dönemlerde dişlerinize her zamankinden çok daha iyi bakmak zorundasınız Ne kadar dikkatli olursanız olun sonuç yine de düşündüğünüz gibi olmayabilir. Nihayetinde bir daha geri gelmemecesine sizler için çok değerli olan dişlerinizi kaybedebilirsiniz. Bu durumda protez dışında yüzümüzü döneceğimiz yeni bir tedavi söz konusu: diş tohumu!
Protez Tedavisine Gerek Kalmayacak
Berlin Teknik Üniversitesi adına Roland Lauster’in bu konuda geçtiğimiz günlerde önemli bir açıklaması oldu. Lauster’e göre ikinci dişlerimizden sonra çenenin dış cilt tabakasında bir takım hücreler oluşuyor. Söz konusu hücreler zaman içinde yoğunlaşıyorlar ve neticede diş tohumu oluşturmaya başlıyorlar. Diş tohumları çene ile etkileşim halinde oluyor. Bu biçimde yeni diş gelişmeye başlıyor. Böyle bir süreçte ortaya çıkan diş tomurcuğu ile hücre türleri farklılaşır. Bu farklılaşma sonucunda diş minesi organına ya da diş kemerine dönüşmeye başlar. Dokuların zamanla değişip tam bir diş biçiminde geliştiği biliniyor.
Çene dokusu dişlerin türü konusunda belirleyici oluyor. Süt dişleri düşünce her insanda bir defaya mahsus olmak üzere bu tip bir gelişim ortaya çıkıyor. Bilim insanlarının son dönemlerde özellikle üçüncü defa diş gelişimini sağlamak adına çene üstünde bazı çalışmalara imza attığı biliniyor. Yirmilik dişte yer alan pulpa hücreleri ayrıştırıldı. Farklı bir yöntem sayesinde söz konusu hücreleri kök hücre safhasına evirmeyi başardılar.
Bu süreçte de bir takım öncü hücreler türedi. İşte bunlara tam anlamıyla bir tür diş tohumu demek de mümkündür. Elde edilen diş tohumları bir gün içerisinde 200 mikometre civarında büyüdü. Nihayetinde hücrelerin standart diş oluşumlarında olduğu üzere çene ile etkileşime geçtiği kanıtlandı. Uzmanlar insan dişlerinin laboratuar ortamında yeniden gelişebildiğini söylüyor. Bunun çene üzerinde de gerçekleştiğini kanıtlamak adına bazı hayvanlar üzerinde deneyler yapıldı.
Japonya’da Fareler Üzerinde Denendi
Japonya’da gerçekleştirilen son çalışma, bu deneyler arasında özellikle ön plana çıkıyor. Japon bilim adamları bir farenin böbreğine yerleştirdikleri hücreler sayesinde diş oluşturmayı başardılar. Bu deneye Tokyo Üniversitesi önderlik etti. T. Tsuji ile ekibi gerekli hücrelerin bir araya getirilmesini sağladılar ve neticede diş tohumu elde etmeyi başardılar. Bu süreçte hücrelerin birbirleri ile etkileşime geçtiği ve dokularda büyümenin başladığı görüldü. Diş tohumu farenin böbreğine yerleştirildi. İyice büyüyünce oluşan diş diğer bir farenin diş etine aktarıldı. Diş tıpkı gerçek ve doğal bir diş gibi ağız yapısıyla uyum sağladı. Daha da önemlisi sinirlerle ya da kan damarları ile birleşti. Bu teknik yaklaşık 10 günlük bir süre içinde sonuç verdi. Şu anda bu araştırma ve deneylerin ilk aşamasında oldukları için insanlar üzerinde denemeler yapılmayacak. Heyecan verici gelişmelerin ileride hangi yönde evrileceğini hep birlikte takip edeceğiz.